Cultuurgoederen Tweede Wereldoorlog

Op dit portaal vindt u informatie over de kenmerken, de restitutiestatus en de herkomst van cultuurgoederen Tweede Wereldoorlog, de periode 1933-1945. Deze gegevens komen uit de databases van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).

U kunt vrij zoeken in drie collecties:

De NK-collectie

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn tienduizenden cultuurgoederen vanuit Nederland in Duitsland terechtgekomen. Bijvoorbeeld door verkoop, maar ook door roof of confiscatie. Een deel van deze werken is na de oorlog in Nederland teruggekeerd en ondergebracht in de rijkscollectie. Tot in de jaren '50 is een deel teruggegeven aan de rechtmatige eigenaren en werd een deel daarna verkocht. Wat achterbleef in de rijkscollectie kreeg de titel NK-collectie, naar de in 1945 opgerichte Stichting Nederlands Kunstbezit (SNK). De NK-collectie bestaat uit schilderijen, werken op papier en toegepaste kunst zoals meubelen en keramiek.


Museale Verwervingen

In 2009 werden de Nederlandse musea gevraagd de herkomstgeschiedenis van hun collecties te onderzoeken. Uit het onderzoek van 163 musea is een inventarisatie gemaakt van 173 objecten waarvan het vermoeden bestaat dat ze tussen 1933 tot 1945 geroofd, geconfisqueerd of gedwongen verkocht zijn. De Museumvereniging coördineerde het project, de commissie 'Museale Verwervingen vanaf 1933' hield inhoudelijk toezicht en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) bood financiële ondersteuning. Eind 2018 kwam het onderzoeksproject formeel tot een einde.


Niet teruggekeerde werken

Wie tijdens de bezetting kunstwerken had verloren of informatie had over kunstvoorwerpen die in handen waren geraakt van de vijand, was verplicht daarvan aangifte te doen via een formulier bij de SNK. Deze aangifteformulieren worden bewaard in het Nationaal Archief. Het gaat om circa 15.000 formulieren en 2.000 objectfoto's. Dit is in 2015 gedigitaliseerd en grotendeels doorzoekbaar gemaakt door het Nationaal Archief. Het Ministerie van OCW en de Amerikaanse organisatie Conference on Jewish Material Claims Against Germany steunden dit project.


Hoe kunt u zoeken?

Alle informatie is vrij doorzoekbaar. Zo kan worden gezocht op de naam van een oorspronkelijke eigenaar of van een verzamelaar. Daarnaast kan worden gefilterd op bepaalde belangrijke kenmerken van de objecten, zoals de vervaardiger of gebruikte materialen. Ook kan worden gefilterd op specifieke adviezen van de Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog - kortweg de Restitutiecommissie.


Meer weten over het restitutiebeleid of een restitutieverzoek indienen?

Hier komt u meer te weten over het restitutiebeleid en over het indienen van een restitutieverzoek.