Deze schenkkan is gemodelleerd als een vrijstaande sculptuur. De voet heeft de vorm van een dolfijn. Op zijn rug rijdt een triton met een achteromkijkende nereïde op zijn rug.

Lencker, J. I

Objectinformatie

Deze schenkkan is gemodelleerd als een vrijstaande sculptuur. De voet heeft de vorm van een dolfijn. Op zijn rug rijdt een triton met een achteromkijkende nereïde op zijn rug.
Deze schenkkan is gemodelleerd als een vrijstaande sculptuur. De voet heeft de vorm van een dolfijn. Op zijn rug rijdt een triton met een achteromkijkende nereïde op zijn rug. Tritons en nereïden behoren tot de hofhouding van de zeegod Neptunus, die volgens de mythe leefde op de bodem van de zee. Bij de kan hoorde oorspronkelijk een bekken dat voor zover bekend niet bewaard is gebleven. De gedurfde vormgeving is kenmerkend voor een stroming in de Europese edelsmeedkunst van de vroege 17de eeuw, toen belangrijke zilversmeden zich als figuratieve kunstenaars profileerden, die zich met de beste beeldhouwers en schilders konden meten. Johannes I Lencker (1573-1637), de maker van deze kan, was omstreeks 1620 de belangrijkste zilversmid van de stad Augsburg. De sculpturale stijl waarin zijn voornaamste werken zijn vormgegeven leerde hij vermoedelijk van zijn leermeester, Christoph Lencker (1556-1611). De hoofdwerken van de beide meesters waren de voor vorstelijke pronkbuffetten en schatkamers gemaakte sets kannen en schalen. Christoph vervaardigde omstreeks 1600 een kan in de vorm van Europa op de stier die uitsluitend in een beschrijving is overgeleverd. Verschillende bewaard gebleven navolgingen maken het aannemelijk dat de stier op deze kan nog door een stut werd ondersteund (Von Falke 1928, p. 21,afb. p. 16). In de kan van het Rijksmuseum heeft Johannes zijn leermeester overtroffen: door de perfecte balans was de stut niet meer nodig en ontstond hier een werkelijk vrijstaande sculptuur in zilver. Verwante elementen paste Johannes reeds eerder toe op een montuur voor een in de vorm van een schip geslepen drinkschaal van agaat, nu in de schatkamer van de Münchener Residenz. Later herhaalde hij die compositie voor de montuur van een seychellennoot, die het beroemde, door Philipp Hainhofer tussen 1625 en 1631 samengestelde kunstkabinet van Koning Gustav ii Adolf bekroont (cat. tent. Silber und Gold, Augsburger Goldschmiedekunst für die Höfe Europas, München (Bayerisches Nationalmuseum) 1994, cat.nr. 52 en afb. 7). De opvallende plek die hier aan Johannes’ inventie werd gegeven, illustreert de waardering die tijdgenoten voor zijn werk bezaten.
NK3221
toegepaste kunst
kan

Reconstructie van de herkomstgeschiedenis

: Gutmann, E.
: collectie
: Berlijn
: Archief SNK nr.436, 553; Bundesarchiv Koblenz B323 nr.574; O. von Falke, Die Kunstsammlung Eugen Gutmann, Berlijn, 1912, nr.137 (afb.)

: Gutmann, F.B.E.
: collectie
: Heemstede
: Archief SNK nr.227, 553

: Hofer, W.A.
: Berlijn
: Archief SNK nr.227, 436, 553

: Goudstikker/Miedl
: kunsthandel
: Amsterdam
: Archief SNK nr.227; Bundesarchiv Koblenz B323 nr.574

: Göring, H.
: Berlijn
: Archief SNK nr.227, 436, 553; Bundesarchiv Koblenz B323 nr.574

: Hitler, A.
:
: Archief SNK nr.553
: Deze herkomstnaam is onzeker.

In beheer gekomen bij het Rijk

Na 05-05-1945

Huidige restitutiestatus

Gerestitueerd

SNK Aangifteformulier

Stichting Nederlandsch Kunstbezit
vrijwillige verkoop
Archief SNK nr.553
Amsterdam
17912
1947-01-15